“Hài hước một chút, thế giới sẽ khác đi” là câu nói nổi tiếng của tác giả Lưu Cẩn Hồng trong tác phẩm cùng tên. Bất kỳ trò đùa (joke) nào cũng với mục đích hài hước, gây cười. Thế nhưng, người ta cũng có câu “nhập gia thì tuỳ tục” và joke cũng phải đúng người đúng thời điểm. Có một trường hợp cá biệt của joke gây ra nhiều ý kiến trái chiều – đó là sex joke, đặc biệt là sex joke nơi công sở. Vậy sex joke là gì? Có nên “đùa chuyện người lớn” trong môi trường làm việc? Và làm cách nào hài hước lành mạnh?
Sex joke là những trò đùa cợt có yếu tố mang tính gợi dục và ngụ ý tình dục. Không ít câu chuyện đùa cợt kiểu “người lớn” khiến người nghe cảm thấy phản cảm, khó chịu. Nhiều trường hợp người nói quá khích và tuôn ra những “miếng hài” kém duyên, vượt ra khỏi giới hạn và tệ hơn là quấy rối tình dục.
Tại sao sex joke lại buồn cười?
Trong những cuộc trò chuyện thường ngày, chúng ta ít nhiều cũng có thêm vào một vài câu chuyện liên quan đến tình dục trong khi giao tiếp. Lý do là vì những câu chuyện liên quan đến tình dục thường khá thú vị và thu hút được sự lắng nghe của mọi người.
Về mặt học thuật, theo lý thuyết Benign Violation Theory – BVT (tạm dịch: Lý thuyết phạm vi lành tính) cho rằng, một trò đùa trở nên hài hước là khi nó giao thoa giữa phạm vi của sự kỳ lạ (violation) và phạm vi của sự an toàn (safety, benign).
- Safety, benign: Những điều xảy ra bình thường, không có gì mới.
- Violation: Những điều kỳ lạ, thú vị, những điều xảy ra khác với bình thường.
Do đó, để gây cười, câu chuyện thường xuất hiện khi những điều thú vị (violation) giao thoa với vùng an toàn (safety), tại vùng giao thoa này sẽ tạo ra sự mâu thuẫn, sự bất ngờ và cộng thêm sự nhạy bén và cảm thấy an toàn của người nghe, ngay lập tức câu chuyện gây cười sẽ có tác dụng. Ngược lại, nếu câu chuyện không đủ thú vị hoặc không đủ an toàn với người nghe trò đùa sẽ trở nên vô nghĩa hay thậm chí là trở nên phản cảm với người nghe.
Sex joke nơi công sở: Hài hước hay kém duyên?
Đùa thì phải vui, nhưng nhiều trường hợp “đùa chuyện người lớn” trở nên kém duyên, thậm chí biến tướng thành quấy rối tình dục. Đặc biệt là trong môi trường công sở, những trò sex joke thường được mang ra làm “cầu nối làm thân” với đồng nghiệp. Nếu không đồng tình với các lời trêu đùa này, bạn sẽ bị coi là người phiền nhiễu, luôn làm quá mọi thứ bởi mọi người xung quanh đều cho rằng đây chỉ là trò đùa vui với nhau.
Những lời biện hộ cho sex joke công sở càng thể hiện sự vô ý thức và kém duyên khi trêu đùa về ngoại hình của người khác – nạn nhân thường gặp là chị em phụ nữ. Những tràng cười bỗ bã, thiếu tôn trọng người khác càng thể hiện thái độ kém văn minh của người nói. Nhiều trường hợp, nạn nhân phải âm thầm mang theo nỗi lo sợ và căng thẳng, nhiều người còn phải đối mặt với căn bệnh trầm cảm, tệ hơn là tìm đến việc kết thúc cuộc đời.
Văn hóa doanh nghiệp đề cao yếu tố lịch sự, văn minh và tôn trọng đồng nghiệp. Khi phương thức ứng xử và lề lối làm việc được vận hành dựa trên yếu tố tôn trọng lẫn nhau, môi trường làm việc càng lành mạnh. Ở nơi đó, mọi nhân viên đều cảm thấy được tôn trọng, hình thành động lực làm việc và kết nối với đồng nghiệp để mang đến kết quả tốt. Mặt khác, những nhân viên sơ hở là sex joke kém duyên sẽ là mối đe dọa đối với văn hoá của bất kỳ doanh nghiệp nào.
Bí quyết đùa không kém duyên khi Sex joke là gì?
Đọc đến đây, ắt hẳn bạn cũng hiểu được rằng, lằn ranh giữa sự hài hước và phản cảm khi sex joke là rất mỏng manh. Vậy nên bạn hãy thật sự cẩn trọng khi sex joke. Dưới đây là một vài gợi ý mà bạn có thể tham khảo để sex joke một cách văn minh.
Không đề cập đến giới tính và xu hướng tình dục
Dù mối quan hệ giữa bạn và người đó thân thiết đến đâu thì bạn vẫn nên giữ tôn trọng với họ, nhất là khi đùa giỡn. Vì bản chất của sex joke vốn đã rất nhạy cảm, nếu không khéo, người nghe sẽ cảm thấy như đang bị xúc phạm hoặc bị quấy rối tình dục.
Do đó để tránh tình trạng này xảy ra, bạn không nên đề cập đến giới tính, khuynh hướng tình dục, bạn tình, vóc dáng cơ thể của người khác ra làm tâm điểm của trò đùa.
Không nghĩ rằng tất cả mọi người đều vui và đồng ý sex joke
Như đã đề cập, sex joke có thể mang đến tiếng cười cho tất cả mọi người, những không phải vì thế mà bạn mặc định rằng tất cả mọi người đều đồng ý và chấp sex joke. Thêm nữa, cho dù người bạn đùa giỡn vốn đã cởi mở, nhưng thời điểm, ngữ cảnh, giới tính và độ tuổi của hai người cũng ít nhiều quyết định xem trò đùa đó có vui hay không.
Hãy từ chối nếu bạn không thoải mái khi sex joke
Sex joke có thể là chất xúc tác giúp gắn kết tình bạn, tình đồng nghiệp của mọi người, tuy nhiên cũng không thể phủ nhận rằng, tác dụng phụ của sex joke cũng sẽ phá vỡ các mối quan hệ. Do đó, bạn hãy chủ động từ chối một cách nhẹ nhàng khi cảm thấy không thoải mái khi sex joke, kể cả khi người khơi chuyện chính là bạn.
Các câu hỏi thường gặp
Sex joke là gì, có để lại hậu quả gì nghiêm trọng không?
Theo các nghiên cứu cho biết, sex joke có thể nâng cao khuynh hướng thực hiện các hành vi quấy rối tình dục, bởi nó tác động đến tâm lý con người, khiến chúng ta từ từ xem nhẹ mức độ nghiêm trọng của vấn đề, đến chấp nhận và đánh mất ý thức phản kháng vấn nạn này.
Cụ thể hơn, các kết quả nghiên cứu được đăng tải trên Trang thông tin Tâm lý học – Psychology Today cho biết: Những người có thái độ phân biệt giới tính và có suy nghĩ rằng phụ nữ có khao khát thầm kín bị cưỡng hiếp có khuynh hướng cảm thấy thích thú trước những trò đùa mang tính chất tình dục (sex joke).
Nên làm gì khi nhận ra mình bị quấy rối tình dục?
Theo khuyến nghị của Tổ chức Bảo vệ trẻ em – Kids Help Phone, nếu gặp phải tình huống quấy rối tình dục, bạn nên thực hiện các hành động sau:
- Yêu cầu đối tượng dừng lại một cách bình tĩnh nhưng kiên quyết, đồng thời sẵn sàng tự vệ để bảo vệ bản thân.
- Báo cáo với mọi người tại nơi làm việc hoặc các cấp có thẩm quyền gần nhất.
- Nhờ sự giúp đỡ từ bạn bè, người thân, người bạn tin tưởng để được hỗ trợ bảo vệ bản thân cho đến khi đối tượng bị khống chế.
- Trong nhiều trường hợp, bạn cần phải thay đổi nơi làm việc hoặc nơi bạn đang bị quấy rối để đảm bảo an toàn cho bản thân.
BIỂU HIỆN XẤU CỦA SEXJOKE TRÊN MẠNG XÃ HỘI
Chúng ta cùng lấy một ví dụ về chuyện cũ để hiểu rõ hơn
Nguồn: Genderation Vietnam
Ngày 26/05/2020, một phụ nữ tại An Giang bị vị khách nam xin ngủ nhờ dùng hung khí khống chế, hiếp dâm trong đêm. Sau khi nạn nhân giả chết, hung thủ bỏ trốn, đến trưa 27/5 thì ra đầu thú.
Fanpage Theanh28 Entertainment đã dẫn lại vụ án, thêm thắt nhiều từ ngữ nhạy cảm, thiếu nghiêm túc và mô tả không đúng sự thật rằng nạn nhân đồng thuận quan hệ tình dục với đối tượng phạm tội. Bằng lời lẽ cợt nhả, xuyên tạc, fanpage này đã đưa thông tin đến hàng triệu người một cách sai lệch, biến nỗi đau của nạn nhân thành trò đùa giải trí trên mạng
Tháng 9/2021, báo chí đồng loạt liên tiếng về hiện tượng hàng loạt các tiktoker tạo nội dung sexjoke, mang yếu tố tình dục tục tĩu, phản cảm trên kênh của mình. Hầu hết các tiktoker này đều là người trẻ vẫn còn vị thành niên. Một số ví dụ: Một nam tiktoker đăng tải video đưa ra tình huống nhạy cảm “Qua nhà crush chơi thì thấy mẹ crush kẹt trong máy giặt. Nên không ta?” với biểu cảm khuôn mặt đầy ẩn ý [5]. Một video khác có tình huống: Sau tiệc liên hoan, em trai tiktoker đưa một bạn nữ say rượu bất tỉnh về phòng. Khi trong phòng thoát ra các âm thanh mô phỏng việc quan hệ tình dục, anh trai có biểu cảm thỏa mãn với caption “Đúng là em trai của anh”
Các hành vi này được coi như góp phần tiếp tay, truyền bá “văn hóa hiếp dâm” (rape culture) – khái niệm xã hội học về một bối cảnh trong, mà ở đó hiếp dâm lan rộng và được bình thường hóa do thái độ của xã hội về giới tính và tình dục. Các hành vi thường liên quan đến văn hóa hiếp dâm bao gồm đổ lỗi cho nạn nhân, đổ lỗi cho phụ nữ, không chịu công nhận hiếp dâm, từ chối thừa nhận những tổn hại do bạo lực tình dục hoặc một số kết hợp giữa các yếu tố này.
Kết luận
Tóm lại, khi muốn sex joke một cách văn minh và không phản cảm, bạn hãy để ý đến các yếu tố sau: Người nghe có hiểu và có được cảm giác an toàn không; câu đùa của bạn có đủ gây hài không; có chấp nhận được không; cách truyền đạt có đủ rõ ràng và đúng thời điểm gây cười không…
Nội dung trên là tất cả những gì bạn cần biết về sex joke là gì, bên cạnh đó Hello Bacsi cũng đã chỉ ra cho bạn biết đâu là ranh giới giữa đùa giỡn và quấy rối tình dục. Hy vọng bạn đã hiểu và biết cách đùa giỡn một cách văn minh, tế nhị và không trở nên kém duyên và phản cảm với người khác.
